Op de regel dat loon verschuldigd is wanneer de werknemer het werk niet kan aanvatten of voortzetten door een oorzaak onafhankelijk van zijn wil, bestaat een belangrijke uitzondering, met name wanneer die onmogelijkheid veroorzaakt wordt door een staking. Dit kan o.m. het geval zijn indien stakingspiketten postgevat hebben voor de zetel van de onderneming, of indien een staking uitgebroken is in de loop van de arbeidsdag op de plaats van het werk. In dit geval is de werkgever niet verplicht de niet-gewerkte uren te betalen. De vraag over de betaling van gewaarborgd dagloon heeft uiteraard betrekking op werknemers die niet meedoen aan de staking. Een staker heeft immers geen recht op gewaarborgd dagloon omdat de oorzaak van het niet kunnen arbeiden niet onafhankelijk is van zijn wil.

Maar wat met werkwillige werknemers die de arbeid niet kunnen beginnen of voortzetten? De meerderheid in rechtspraak en rechtsleer aanvaardt dat bij zowel een staking binnen als buiten de onderneming de werkgever geen loon hoeft te betalen aan de werkwilligen. [96] De werkgever zal altijd wel moeten aantonen dat hij de werkwilligen door de staking onmogelijk kan laten arbeiden, anders is hij niet bevrijd van zijn betalingsplicht. [97]

Wel recht op loon heeft dan weer de werknemer die 5 dagen lang de arbeidsplaats niet kan bereiken door een stakingspost opgezet naar aanleiding van een conflict dat vreemd is aan de onderneming (toepassing van art. 27, 1°, Arbeidsovereenkomstenwet). [98] De werknemer die niet deelneemt aan de staking en die het werk niet kan beginnen of het niet kan voortzetten, kan aanspraak maken op werkloosheidsuitkeringen voor zover het beheerscomité van de RVA de toekenning ervan goedkeurt. De werkgever moet daartoe een aantal administratieve formaliteiten vervullen. De werknemer die deelneemt aan de staking en die bij een vakbond is aangesloten, zal een dagvergoeding krijgen van zijn vakbondsorganisatie.